SÀO NGUYÊN
PHƯƠNG




(Không rõ năm sinh năm mất)


[You must be registered and logged in to see this link.]Ông là nhà y
học trứ danh đời Tùy. Niên hiệu Đại Nghiệp (605-617) giữ chức thái y bác sĩ. Vì
sử sách ghi chép không rõ nên không tìm biết được tịch quánh và sinh thời. Đối
với nền y học của Trung Quốc, sự cống hiến lớn nhất của ông làviệc chỉnh lý môn
học và nguyên nhân các chứng bệnh.


Theo ghi chép
của ‘Tùy Dạng Đế Khai Hà Ký’, ông là một thầy thuốc y thuật rất cao
minh, tinh thông về nguyên nhân gây bệnh, bệnh lý, nghiên cứu tinh tế về nguồn
gốc của bệnh, nhờ đó mà trì liệu có hiệu quả cao, nổi tiếng đương thời. Đại tổng
quản của triều nhà Tùy
là Ma Thúc Mưu, người chủ trì đào kênh, mắc bệnh phong nghịch, các khớp xương
toàn thân thể đau nhức không ngồi dậy được, hễ ngồi thì đầu choáng váng phát nôn
mửa. Tùy Dạng đế ra lệnh cho ông chữa trị. Ông xét đoán là ‘bệnh vào tấu lý, ở
tại vùng ức ngực, phải dùng mỡ dê non thắng chín với cơm, ăn sẽ khỏi’ Ma Thúc
Mưu nghe lời, uống chưa hết thuốc mà bệnh đã khỏi.


Sự cống hiến
chủ yếu của Sào Nguyên Phương cho nền y học Trung Quốc là ông chủ trì biên tập
bộ sách chuyện sớm nhất về bệnh nhân, chứng hậu học mang tên ‘Chư Bệnh Nguyên
Hậu Luận’. Sào Nguyên Phương vâng chiếu của triều đình cùng với Thái y Ngô Cảnh
Hiền phụ trách tổ chức nhân viên biên tập bộ sách này.


Bộ sách ‘Chư
Bệnh Nguyên Hậu Luận’ viết xong quãng niên hiệu Đại Nghiệp thứ 6 nhà Tùy (610),
gồm 50 quyển, chia làm 67 môn loại, trình bày hơn 1700 chúng hậu (tình trạng
biến hóa của bệnh), đối với bệnh trạng, bệnh lý, bệnh nhân của các loại tật bệnh
nội khoa, phụ khoa, nhi khoa, về ngũ quan, v.v... đều có luận thuật tường tận và
khoa học. ‘Chư Bệnh Nguyên Hậu Luận’ ra đời, được y học giới các đời xem trọng
và khẳng định là có giá trị cao, được xếp vào một trong ‘Y Môn Thất Kinh’, có
ảnh hưởng lỏn đến sự phát triển nền y học của hậu thế. Đời Đường, bộ ‘Thiên Kim
Phương’ của Tôn Tư
Mạc, bộ ‘Ngoại Đài Bí Yếu của Vương Đào, đều dùng khá nhiều nội dung của sách
này. Đời Tống, các tiết mục trong bộ ‘Thái Bình Thánh Huệ Phương’ đều có đặt lời
luận thuật của sách này ở trước. Bộ ‘Phổ Tế Phương’ của đời Minh, bộ ‘Y Tông Kim
Giám’ của đời Thanh cũng chịu ảnh hưởng của sách này. Nhà Tống, nhà Minh, cũng
dùng sách này làm sách cho những người học thuốc phải học. Triều Tiên, Nhật Bản
các nước cũng xem sách này là kinh điển của lớp đào tạo y học sinh.


Bộ ‘Chư Bệnh
Nguyên Hậu Luận’ đặt cơ sở vững chắc cho sự phát triển toàn diện nền Trung y
học, là một văn hiến quí báu của y học sử Trung Quốc.